Goede tijden, slechte tijden – Op 1 oktober 1990 werd de eerste aflevering
van Goede Tijden, Slechte Tijden uitgezonden. Wij woonden toen in Warmenhuizen.
Op een doordeweekse avond kwam er een groep katechisanten bijelkaar bij ons thuis, net tijdens de uitzending van GTST. We hebben toen tijdens de katechisatie een keer

samen een aflevering gekeken. GTST is er nog steeds, de kerk is er ook nog

steeds, maar de tijden zijn wel veranderd. Woorden die klonken tijdens mijn

theologiestudie, en die destijds vaak wat theoretisch leken, ervaren we nu aan den lijve.

Ik noem er drie.

Individualisering – Veel verenigingen hebben moeite om het hoofd boven water
te houden, leden te werven en bestuurders te vinden. Mensen doen wel mee
aan bepaalde aktiviteiten – sport, cultuur, evenementen, cursussen, rituelen
– maar willen zich niet binden aan een vaste organisatie of bestuursfunctie.
De vanzelfsprekende verbinding van verenigingen en clubs en kerken is grotendeels
verdwenen. In plaats daarvan komt de netwerksamenleving. Ieder
individu moet zijn of haar eigen netwerkje vormgeven, door middel van (vaak
kortstondige) contacten in verschillende kring: gezin, werk, school, sport,
hobby’s, kerk, enzovoort. Het lukt de ene mens beter dan de ander, om een
netwerk te vormen of in stand te houden.

Fragmentarisering – Oftewel: verbrokkeling. Dat is een woord dat ik de laatste
jaren geregeld tegenkom en ook zelf gebruik. Ons bestaan wordt niet (meer)
bijeengehouden door een vanzelfsprekende gemeenschap en levensloop.

Ons leven bestaat uit allerlei fragmenten (meervoudige gezinnen, flexbanen, keuzevakken,
nieuwsbronnen, social media, een variëteit aan vrijetijdsbestedingen)
waarin we onze eigen plek en rol moeten vinden. Veel meer dan eertijds moeten
we zelf als individu keuzes maken en de eenheid tot stand brengen tussen
al die losse elementen in ons bestaan. Vrijheid en keuzemogelijkheden dragen
bij aan de ervaring van geluk, maar vormen ook een bron van stress en burn
out. Je moet immers wel zelf zorgen voor je eigen geluk.

Secularisering – De kerk is allang haar centrale plaats in de maatschappij kwijt
en het is allang niet meer vanzelfsprekend om naar de kerk te gaan. Ook het
grootste deel van de kerkleden komt zelden of nooit in de kerk. Dat betekent
niet dat mensen niet meer geloven of niet meer behoefte hebben aan een gemeenschap.
Maar de oude vormen en woorden en gebruiken lijken het vaak niet meer te doen.

Aan de andere kant bloeien er ook kerkgemeenschappen op. Ze grijpen terug op oude vastigheden, in combinatie met nieuwe vormen en muziek.En ook is er een veelheid van nieuwe ontwikkelingen op de markt van welzijn en spiritualiteit. Op die markt lijkt

de weerstand tegen de kerk overgroeid te raken door een meer neutrale onbekendheid

met de kerk.

Aandachtig kijken – Met een donkere bril op kun je zeggen dat de kerk het niet
meer zo lang zal maken. Kijk maar op zondagochtend... Maar als je aandachtig
kijkt, is er veel meer te zien. Inderdaad, oude vormen brokkelen af.

Maar wat blijft dat is de inhoud. Het woord kerk – Kurios oikos – betekent: huis van
de Heer. Waar het om gaat is dat wij leven met het besef dat de Eeuwige in ons
woont. Wij hoeven het huis van de Heer niet in stand te houden, maar wij zijn
huis van de Heer. Mijn bestaan is ’huis van de Heer’. Jouw bestaan is ’huis van
de Heer’. Dat is het meest kostbare dat we kunnen ontdekken, in onszelf en in
elkaar. Dat geeft grond onder de voeten, wortels aan ons bestaan, verbinding
tussen mensen, kleur aan ons leven, nieuw perspectief aan elke dag.

Een nieuw perspectief – Wat een rijkdom, dat we Gods werking in zoveel
gestalten kunnen ontdekken, in zoveel mensenlevens, in zoveel verhalen, in
vreugde en dwars door alle pijn heen. Wat een geluk, dat we niet ons eigen
geluk hoeven te organiseren, maar dat God ons bestaan omarmt en ons leven
wil vervullen van al het goede. Wie weet, is het zelfs wel goed dat oude vanzelfsprekende
(kerk)structuren afbrokkelen, zodat we op een nieuwe manier kunnen ontdekken hoe

God aan het werk is, in jou, in mij, in huis, op straat, op school, op het werk of waar dan ook. Overal waar mensen iets van de werking van God ontdekken, dáár is kerk (huis van God). Overal waar mensen door elkaar geraakt worden en verbinding voelen, dáár is gemeente.

Wie weet, is de kerk en de gemeente wel veel groter dan wij denken...

Ik wens jullie de rijkdom en vreugde toe van het besef van Gods werking in
jullie bestaan in een nieuw seizoen.

Hertlike groetnis,
ds. Tytsje Hibma